Bệnh trĩ là gì, nguyên nhân gây trĩ và cách điều trị tốt nhất

Bệnh trĩ hiện nay là một trong những chứng bệnh khá phổ biến và gây ra rất nhiều sự khó chịu cho người bệnh không may đối diện với nó! Có khá nhiều nguyên nhân dẫn đến bệnh trĩ, bất kì ai cũng có thể mắc phải chứng bệnh này. Vậy bạn đã hiểu gì về chứng bệnh này? Hãy cùng chúng tôi tìm hiểu để phòng ngừa và chữa trị một cách hiệu quả các bạn nhé!Bệnh trĩ là gì

I. Bệnh trĩ là gì?

Nhiều người nhầm tưởng rằng bệnh trĩ là chứng bệnh tĩnh mạch nhưng thật sự không phải như vậy. Chứng bệnh này được hình thành từ một chuỗi các hoạt động có liên quan tới rất nhiều các cơ quan như: động mạch, tĩnh mạch, cơ trơn, ống hậu môn…

    • Phần tĩnh mạch được nâng đỡ bởi những cấu trúc sợi mô đàn hồi bên dưới và được phủ bởi lớp niêm mạc bảo vệ ở bên trên. Thông qua quá trình đại tiện (nhất là những người phân cứng, táo bón) sẽ khiến áp lực lên phần tĩnh mạch tăng cao gây ùn ứ máu, tạo ra sự giãn và phình lên ở một số điểm khác nhau trong lòng ống hậu môn gọi là các búi trĩ.
    • Nếu tình trạng này càng kéo về lâu dài sẽ khiến búi trĩ lớn hơn, trĩ ở nhiều điểm hơn gay đau đớn chảy máu khi các búi trĩ vỡ hoặc sa ra ngồi cực kì khó chịu.
    • Ngoài ra, những người càng cao tuổi thì các mô liên kết có sự lão hóa và dễ bị bệnh trĩ nặng hơn những người trẻ tuổi.

II. Các loại bệnh trĩ

Dựa vào vị trí xuất hiện của từng loại trĩ tính theo đường lượt hậu môn (trực tràng) mà các chuyên gia chia chứng bệnh này thành 2 loại thường gặp nhất đó là (internal hemorrhoids) và trĩ ngoại (external hemorrhoids).

    • Trĩ ngoại: phần búi trĩ xuất hiện bên dưới của đường lược được xác định là trĩ ngoại. Các búi trĩ ngoại có lớp biểu bị mô dạng vảy (squamous epithelium) bao bọc và bên trên là lớp da quanh hậu môn.
    • Trĩ nội: các búi trĩ xuất hiện ở bên trên đường lược là trĩ nội, trĩ nội được bao bọc bởi lớp niêm mạc cũng như phần mô chuyển tiếp (transitional epithelium).

Ngoài ra, người ta còn phần loại độ nặng nhẹ của bệnh trĩ dựa vào sự tiến triển của búi trĩ:

    • Bệnh trĩ độ 1: Búi trĩ xuất hiện và phát triển hoàn toàn trong phần ông của hậu môn.
    • Bệnh trĩ độ 2:  Búi trĩ lúc bình thường vẫn nằm hoàn toàn bên trong ống hậu môn nhưng sức ép của quá trình đại tiện sẽ khiến búi trĩ hơi sa ra ngoài, sau khi đại tiện xong búi trĩ sẽ tự động co lại và thụt vào bên trong ống hậu môn.
    • Bệnh trĩ độ 3: Búi trĩ khi bị gặp tác động trong một số hoạt động thường ngày như đại tiện, đi lại, ngồi xổm, lao động nặng bị sa ra khỏi ống hậu môn. Búi trĩ không thể tự co vào ngay mà cần thời gian nằm nghỉ hay trực tiếp dùng tay để đẩy búi trĩ vào bên trong.
    • Bệnh trĩ độ 4: Búi trĩ sa hoàn toàn ra bên ngoài ống hậu môn và không thể co vào bên trong.

Các cấp độ của bệnh trĩ

III. Yếu tố nguy cơ gây bệnh trĩ

Có rất nhiều nguy cơ làm gia tăng khả năng xuất hiện các búi trĩ nội, trĩ ngoại bên trong ống hậu môn, dưới dây là một số yếu tố gây bệnh trĩ thường thấy:

    • Bệnh táo bón kéo dài: hành động rặn khi đại tiện sẽ gia tăng áp lực lên tĩnh mạch làm ùn ứ máu và trương phình tạo nên các búi trĩ không mong muốn
    • Ăn ít chất xơ làm phân cứng và dễ bị táo bón dẫn đến bệnh trĩ.
    • Người có vấn đề về cân nặng, béo phì cũng có tỉ lệ mắc bệnh trĩ cao hơn.
    • Những người thường xuyên ngồi nhiều, lao động nặng… làm gia tăng áp lực ổ bụng, ngăn cản máu trở về tim, áp lực này về lâu dài làm giãn tĩnh mạch ở vùng hậu môn gây nên bệnh trĩ.
    • Một số khối u ở vùng tiểu khung (trực tràng, tử cung) cũng làm ùn ứ cản trở máu trở về tim làm giãn tĩnh mạch hậu môn.
    • Mang thai cũng là một yếu tố nguy cơ có thể khiến máu bị ùn ứ không thể trở về tìm làm giãn tĩnh mạch ở vùng hậu môn và hình thành các búi trĩ.

IV. Nguyên nhân gây bệnh trĩ

Có rất nhiều nguyên nhân gây nên bệnh trĩ, thông thường, những nguyên nhân này đến có điểm chung đó là gia tăng áp lực lên tĩnh mạch làm cản trở máu lưu thông trở về tim từ đó làm giãn tĩnh mạch ở ống hậu môn và tạo ra sự căng phồng ở một số điểm về lâu dài hình thành các búi trĩ.

Nguyên nhân gây bệnh trĩ

Một số nguyên nhân thường gặp gây nên bệnh trĩ:

    • Rặn nhiều và mạnh khi đại tiện.
    • Ngồi quá lâu khi đi đại tiện.
    • Ngồi lâu hoặc đứng quá lâu.
    • Thường xuyên lao động nặng.
    • Bệnh táo bón hoặc tiêu chảy mãn tính.
    • Thừa cần, béo phì.
    • Bị trĩ trong quá trình mang thai.
    • Quan hệ tình dùng qua đường hậu môn.
    • Ăn ít chất xơ làm hệ tiêu hóa hoạt động kém hiệu quả.
    • Tuổi tác càng cao khiến các mô cơ, cấu trúc nâng đỡ tĩnh mạnh, ống hậu môn bị suy yếu tạo điều kiện cho các búi trĩ xuất hiện.

V. Triệu chứng bệnh trĩ giai đoạn đầu

Thông qua các triệu chứng của bệnh trĩ là cách đơn giản và hiệu quả nhất giúp bạn nhận biết được mình có đang bị bệnh hay không cũng như nắm rõ được tình trạng bệnh của mình.

Biểu hiện sớm nhất của bệnh trĩ chính là việc bạn bị chảy máu khi đại tiện. Triệu chứng của bệnh trĩ này xuất hiện sớm nhất và phát triển theo các cấp độ của bệnh. Từ lúc chỉ một ít máu sau khi đại tiện, về sau máu có thể chảy thành giọt, tia bắn khi bạn rặn đại tiện hoặc nặng nhất là máu chảy kể cả khi bạn đang ngồi xổm.

    • Thường xuyên cảm thấy ngứa ngáy khó chịu ở vùng hậu môn do sự xuất hiện của các dịch nhầy niêm mạc ống hậu môn khi đại tiện cạ vào làm xước búi trĩ.
    • Cảm giác đau đớn xuất hiện theo tần xuất và mức độ ngày càng tăng lên do nứt hậu môn hoặc áp lực tăng dần lên các búi trĩ.
    • Vùng xung quanh hậu môn bị sưng đau.
    • Phần hậu môn xuất hiện khối nhô lên do sự hình thành của búi trĩ.

Tùy thuộc vào vị trí của búi trĩ (trĩ nội – trĩ ngoại) mà triệu chứng biểu hiện cũng có những sự khác biệt:

    • Trĩ ngoại sẽ gây nên những tác động cực kì tiêu cực mà bệnh nhân có thể dễ dàng cảm thấy như vùng da búi trĩ thường xuyên bị xước, loét, bị kích thích gây đau đớn khó chịu. Ngoài ra, trong một số trường hợp bên trong búi trĩ ngoại có thể hình thành những cục máu đông làm cơn đau và tình hình thêm nghiêm trọng hơn. Những cục máu đông sẽ được cơ thể đào thải theo thời gian để lại những vùng da chùn xuống, nhăn nheo và gây ngứa rát nhiều.
    • Trĩ nội thường có biểu hiện ít nghiêm trọng hơn trĩ ngoại. Biểu hiện dễ nhận biết nhất của trĩ nội mà bạn có thể nhận thấy được đó là trong quá trình đại tiện, phân đi ngang các búi trĩ gây trầy xước bề mặt và có thể xuất hiện ít máu tươi trên thành bồn cầu hoặc trên giấy vệ sinh. Trong tình trạng nặng nhất của trĩ nội, búi trĩ có thể sa ra ngoài hậu môn gọi là trĩ nội sa. Khi bị trĩ nội sa thì bạn có thể dễ dàng nhận biết hơn. Ngoài việc sa ra ngoài hậu môn thì trĩ nội sa còn gây ngứa rát, đau đớn và chảy máu… Người bệnh khi cố gắng làm giảm cơn ngứa có thể làm bề mặt búi trĩ bị xước nhiều hơn và làm tình trạng ngày càng nặng hơn..

VI. Biến chứng của bệnh trĩ

Đối với bệnh trĩ nếu không kịp thời khắc phục có thể dẫn đến những tác hại xấu đến sức khỏe cũng như tinh thần của người bệnh. Dưới đây là một số biến chứng của bệnh trĩ mà người bệnh cần hết sức chú ý:

    • Việc thường xuyên mất máu và mất máu nhiều thông qua búi trĩ sẽ khiến dẫn đến tình trạng mất máu mãn tính, sự thiếu hụt các tế bào hồng cầu sẽ ảnh hưởng khá nhiều đến sức khỏe của người bệnh.
    • Việc xuất hiện các búi trĩ sa sẽ trạo nên sức ép làm tắc các mạch máu cung cấp máu cho búi trĩ. Việc tắc mạch máu dẫn đến hình thành các cục máu đông gây đau khi bị tác động gọi được là nghẹt búi trĩ hay tắc mạch.
    • Các búi trĩ hình thành có thể gây nên những vết xước bên trong ống hậu môn hoặc vùng da quanh hậu môn gây viêm loét, ngứa ngáy, nóng rát hoặc nhiễm trùng cực kì khó chịu.

Biểu hiện của bệnh trĩ

VII. Cách chữa bệnh trĩ

Việc chữa trị bệnh trĩ là cực kì quan trọng, nhất là những trường hợp có triệu chứng biểu hiện nhiều ra bên ngoài ảnh hưởng lớn đến sức khỏe và đời sống tinh thần của người bệnh. Khám phá ngay những cách điều trị bệnh trĩ hiệu quả nhất hiện nay:

1. Điều trị trĩ nội khoa

a. Cân bằng chế độ sinh hoạt để điều trị bảo tồn

    • Thường xuyên sử dụng thực đơn ăn uống với nhiều chất xơ là cách hỗ trợ điều trị hiệu quả đối với tình trạng trĩ xuất huyết.
    • Tránh xa các loại thực phẩm cay nóng, các loại chất kích thích như rượu bia.
    • Giảm tần suất làm những việc nặng như bê vác, vận động mạnh.
    • Cần tránh việc ngồi hoặc đứng quá lâu, nên thay đổi tư thế vận động thường xuyên.
    • Không ngồi quá lâu khi đi vệ sinh.
    • Tránh các thực phẩm dễ gây khó tiêu, táo bón.
    • Sử dụng nước ấm để ngâm hậu môn thường xuyên là cách giúp cải thiện các triệu chứng của bệnh trĩ khá hiệu quả.

b. Chữa trĩ bệnh bằng thuốc

Để giúp cải thiện nhanh chóng và hiệu quả nhất thì điều trị bệnh trĩ bằng thuốc cũng là một sự lựa chọn hợp lý. Hiện nay, có rất nhiều dược phẩm giúp chữa trị bệnh trĩ như các loại thuốc bôi, thuốc nhét tại chổ, thuốc hỗ trợ tuần hoàn tĩnh mạch hay một số loại thuốc giúp cải thiện hệ tiêu hóa giúp phòng ngừa táo bón.

2. Điều trị trĩ ngoại khoa

Trường hợp bệnh trĩ có biến chứng là sự hình thành những khối thì cần thiết phải sử dụng biện pháp nhanh chóng loại bỏ các khối huyết và cắt bỏ các búi trĩ là cách điều trị tốt nhất được các chuyên gia tư vấn.

Ở mức độ trĩ nhẹ các bạn có thể được các chuyên gia tư vấn loại bỏ trĩ bằng các thủ thuật đơn giản như dây chun hoặc chích xơ mạch máu nuôi búi trĩ:

a. Phương pháp chích xơ:

    • Đối phương pháp chích sơ búi trĩ được các chuyên gia khuyến tư vấn chỉ dành cho các trường hợp chỉ nội cấp độ nhẹ (độ 1 và độ 2).
    • Phương pháp này không được dùng trong điều trị trĩ ngoại, các trường hợp trĩ có huyết khối hoặc trĩ nội có tình trạng viêm loét, hoại tử nặng.
    • Thủ thuật chích sơ búi trĩ được thực hiện bằng cách dùng kim 25-gauge tiêm vào lớp dưới niêm mạc búi trĩ 1- 2 ml chất làm xơ bao gồm natri tetradecyl sulfate hoặc phenol 5%, quinine, urea hydrochloride, polidocanol

b. Phương pháp thắt trĩ bằng cách thắt vòng dây chun cao su:

    • Điều trị thắt trĩ bằng vòng dây thun là phương pháp thường được sử dụng đối với các trường hợp bị trĩ cấp độ 2 hoặc 3.
    • Ưu điểm của phương pháp này là đơn giản, tiết kiệm chi phí cũng như có thể điều trị nội trú một cách linh hoạt.
    • Phương pháp này hoạt động bằng cách sử dụng vòng dây thun cao su quanh búi trĩ để siết chặt ngăn chặn máu đến nuôi búi trĩ từ đó làm búi trĩ bị xơ, teo dần và tự rụng mất.

c. Phương pháp Longo (stapled hemorrhoidectomy-PPH, 1998)

    • Đây là phương pháp khá hiện đại được phát triển và sử dụng phổ biến ở khá nhiều nước trên thế giới. Hiện nay, ở Trung Quốc, phương pháp này được sử dụng chủ yếu thay cho các phương pháp giải quyết trĩ truyền thống.
    • Phương pháp trị trĩ Longo thường được sử dụng để điều trị trĩ nội độ 3 và 4.
    • Cách điều trị trĩ Longo được thực hiên trên nguyên lý làm gián đoạn mạch máu trên và giữa của búi trĩ rồi khâu kéo phần sa của niêm mạc hậu môn – trực tràng giúp kéo các búi trĩ trở lại vào bên trong ống hậu môn. Búi trĩ sau khi điều trị sẽ vào đúng vị trí rồi teo dần.
    • Phương pháp này được đánh giá là có ưu điểm tốt hơn các phương pháp phẩu thuật cắt bỏ vùng da hậu môn truyền thống.

d Cách trị trĩ triệt mạch THD

    • Đây là một phương pháp điều trị trĩ hiện đại giúp cải thiện trĩ độ 3 và 4.
    • Khâu treo triệt mạch trĩ dựa trên nguyên tắc làm giảm lưu lượng máu đến búi trĩ để thu nhỏ thể tích khối trĩ và treo búi trĩ lên ống hậu môn bằng các mũi khâu tay khâu xếp nếp niêm mạc trên đường lược 2-3 cm.

e. Cách cắt trĩ kinh điển: Miligan Morgan, Ferguson, White Head

    • Các phương pháp điều trị trĩ này được thực hiện bằng cách tác động trực tiếp vào các búi trĩ sẽ gây đau nhiều trong quá trình điều trị.

Các phương pháp điều trị bệnh trĩ

# Một số lưu ý bạn cần biết khi điều trị bệnh trĩ:

    • Không chỉ định phẩu thuật trĩ đối với những bệnh nhân bị suy giảm miễn dịch và các trường hợp bệnh nhân viêm đại tràng thể hoạt động.
    • Quá trình phẫu thuật trĩ cấp cứu sẽ có tỉ lệ biến chứng cao hơn:
    • Một số biến chứng liên quan có thể xuất hiện trong quá trình điều trị bệnh trĩ như: đau, nhiễm trùng, chảy máu tái phát, bí tiểu.
    • Việc phẩu thuật còn có thể gây ra những biến chứng muộn như là tổn thương cơ thắt hậu môn…

VIII. Cách giúp phòng ngừa trĩ

Bệnh trĩ thông thường xuất phát từ trong quá trình sinh hoạt của con người (lao động, thức ăn), chính vì vậy mà việc phòng ngừa cũng khó khăn hơn những căn bệnh khác. Cách tốt nhất là để giảm thiểu được nguy cơ cũng như biến chứng của bệnh trĩ đó là làm mềm phân giúp phân di chuyển trong ống hậu môn và đi ra ngoài một cách dễ dàng.

Dưới đây là một số gợi ý giúp phân mềm:

    • Chất xơ là ưu tiên hàng đầu giúp bạn cải thiện và phòng ngừa bệnh trĩ, việc sử dụng các loại thực phẩm chứa nhiều chất xơ sẽ giúp hệ tiêu hóa hoạt động trơn tru, hiệu quả hơn. Một số loại thực phẩm giàu chất xơ mà bạn nên sử dụng: các loại rau củ, trái cây, ngũ cốc.
    • Bên cạnh đó, các bạn còn được khuyến khích bổ sung đủ lượng chất xơ thông qua các loại chất xơ không kê đơn như Metamucil và Citrucel để đảm bảo cơ thể mỗi ngày được cung cấp đủ 25 gram chất xơ đối với phụ nữ và 38 gram chất xơ mỗi ngày đối với nam giới. Lưu ý, bạn cần uống đủ nước để tránh táo bón nặng hơn.
    • Uống nhiều nước không chỉ giúp làm mềm phân mà còn hỗ trợ các cơ quan khác trong cơ thể như hệ tiêu hóa, hệ tuần hoàn… hoạt động hiệu quả. Mỗi ngày bạn nên uống khoảng 2 lít nước để hiệu quả đạt được tốt nhất.
    • Khi đại tiện không nên rặn nhiều và rặn quá mạnh vì quá nếu tạo áp lực lớn sẽ khiến các búi trĩ phình to hơn, tình hình nghiêm trọng hơn.
    • Nên đi đại tiện ngay khi có cảm giác, tránh nhịn, nín lâu sẽ xuất hiện tình trạng phần niêm mạc của trực tràng hấp thụ nước có trong phân làm phân khô, cứng rất dễ gây tổn thương thành ống hậu môn cũng như trầy xước búi trĩ, chảy máu.
    • Thường xuyên thay đổi các tư thế sinh hoạt và làm việc (không ngồi quá lâu, hoặc đứng quá lâu) để tránh máu bị dồn ứ tăng áp lực lên các tĩnh mạch gây giãn tĩnh mạch ở hậu môn, tiền đề để hình thành trĩ.
    • Thường xuyên luyện tập các môn thể dục thể thao để giúp hệ tuần hoàn hoạt động hiệu quả, giảm áp lực lên tĩnh mạch từ đó giảm nguy cơ bệnh trĩ. Tập thể dục còn cực kì hiệu quả giúp bạn nâng cao sức khỏe cơ thể cũng như và nâng cao đời sống tinh thần.

Chữa bệnh trĩ bằng thực phẩm giàu chất xơ

Bệnh trĩ là một chứng bệnh không quá nguy hiểm đến tính mạng tuy nhiên bạn không nên quá chủ quan. Tình trạng chảy máu từ hậu môn trực tràng không chỉ là biểu hiện của bệnh trĩ, nó còn có thể là dấu hiệu báo trước của rất nhiều bệnh lý nguy hiểm khác như ung thư đại trực tràng, ung thư ống hậu môn, polyp đại trực tràng. Nếu phát hiện tình trạng bất thường như đại tiện phân có màu sắc thay đổi, máu hậu môn chảy nhiều và thường xuyên, đau đớn khó chịu, choáng, ngất… thì sự tư vấn của các chuyên gia trong tình huống này là cực kì cần thiết các bạn nhé!

Trên đây là những chia sẻ tổng quan về bệnh trĩ để giúp các bạn hiểu rõ hơn về chứng bệnh này cũng như rút ra được kinh nghiệm trong việc phòng chống và chữa trị bệnh trĩ. Giapca.vn chúc các bạn luôn khỏe mạnh và luôn theo dõi các tin tức mới của chúng tôi để cập nhật kiến thức cho bản thân các bạn nhé!